SLAPP czyli jak się walczy z niewygodną prawdą i jak się przed tym bronić

Zacznijmy od tego co to jest ten SLAPP?

SLAPP (ang. Strategic Lawsuit Against Public Participation) to termin odnoszący się do tzw. strategicznych procesów sądowych przeciwko uczestnictwu publicznemu. Jest to forma nadużycia prawa, w której osoby lub podmioty, zazwyczaj o dużej sile ekonomicznej (korporacje, firmy) lub politycznej (władza centralna, samorządy) wnoszą pozwy sądowe, mające na celu uciszenie krytyki lub działania, które są niekorzystne dla ich interesów. SLAPP jest używany w celu zastraszenia lub zniechęcenia osób, organizacji, dziennikarzy czy aktywistów do dalszego angażowania się w kwestie publiczne lub wyrażania swojego zdania.

Cechy charakterystyczne SLAPP

SLAPP ma kilka charakterystycznych cech, które pomagają rozpoznać tę praktykę:

1. Bezpodstawność pozwu: Pozew w sprawie SLAPP często opiera się na zarzutach, które są niezasadne lub nie mają solidnych podstaw prawnych. Celem nie jest wygrana w sprawie, lecz zmuszenie osoby lub grupy do poniesienia wysokich kosztów obrony prawnej. Czyli nieważna jest podstawa, choćby i bezprawna, czy wyrwana z kontekstu, ale będziemy się sądzić
2. Intencja zastraszenia: Celem takich procesów nie jest wyegzekwowanie jakiejkolwiek sprawiedliwości, ale wywarcie presji na osobę lub organizację, by zrezygnowała z kontynuowania działań lub wypowiedzi, które są niewygodne dla powoda, bo np. uderza to w lokalne układy polityczne i biznesowe
3. Wysokie koszty procesowe: Prawnicy i sądy są kosztowne, a procesy sądowe mogą trwać latami. Nawet jeżeli pozew jest nieuzasadniony, sam proces może zrujnować finansowo osobę broniącą się. Wysokie koszty obrony są jedną z głównych metod zastraszania, a przeważnie ten co pozywa ma abonament na prawników i zaplecze finansowe, często są to państwowe fundusze
4. Zniechęcanie do wypowiedzi publicznych: SLAPP ma na celu stłumienie wolności słowa i aktywności obywatelskiej, zwłaszcza w sprawach dotyczących polityki, ochrony środowiska, praw człowieka, czy innych kontrowersyjnych kwestii społecznych. Przekaz jest jasny – siedźcie cicho

Przykłady SLAPP

Przykładem SLAPP mogą być sprawy, w których dziennikarze są pozwani przez polityków, samorządy, spółki za publikowanie artykułów krytykujących ich praktyki. pozywający nie tyle chcą wygrać sprawę, co raczej wykorzystują proces sądowy do tego, by zastraszyć dziennikarza, czy lokalnego polityka zmuszając go do wycofania się z tematu lub przeproszenia za rzekome naruszenie dóbr osobistych.

Trudno o lepszy przykład SLAPP z lokalnego podwórka – podajemy link jak w Białobrzegach miasto pozwało „Inicjatywa Białobrzegi” za używanie herbu miasta (brzmi to bardzo znajomo, ale o tym wkrótce w osobnym artykule …)

https://siecobywatelska.pl/nie-pozwol-uciszyc-krytyki-pomoz-walczyc-ze-slapp

Jak walczyć z SLAPP?

W wielu krajach podejmuje się działania mające na celu przeciwdziałanie SLAPP, wprowadzając przepisy prawne, które mają chronić uczestników publicznej debaty przed nadużyciami sądowymi. W Stanach Zjednoczonych, na przykład, istnieją tzw. anti-SLAPP laws, które pozwalają na szybkie oddalenie bezpodstawnych pozwów, a także na zasądzenie odszkodowania dla osób, które zostały narażone na koszty obrony.

W Polsce kwestia SLAPP jest mniej formalnie uregulowana. W 2021 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję wzywającą Komisję Europejską do podjęcia działań w sprawie SLAPP-ów. Europarlamentarzyści wyrazili zaniepokojenie finansowaniem SLAPP-ów z budżetów państwa w krajach należących do UE. Według opublikowanego niedawno przez the CASE (the Coalition Against SLAPPs in Europe – Koalicja przeciwko SLAPPom w Europie) raportu Polska jest liderem rankingu SLAPPów w Europie – spośród 820 aż 128 to SLAPPy są z Polski.

Dlaczego SLAPP to aż takie zagrożenie ?

SLAPP stanowi poważne zagrożenie dla wolności słowa i uczestnictwa obywatelskiego, ponieważ zniechęca do podejmowania ważnych społecznie działań, zwłaszcza w przypadku osób i organizacji, które nie mają dużych zasobów finansowych. Pozwy te mogą wpływać na publiczną debatę, gdyż osoby, które są zagrożone długotrwałym procesem sądowym, mogą rezygnować z dalszych działań w obawie przed konsekwencjami finansowymi i społecznymi.

Długotrwałe procesy sądowe, często wygrywane przez stronę posiadającą większe środki, prowadzą do sytuacji, w której głos mniejszych podmiotów — takich jak organizacje pozarządowe, dziennikarze czy aktywiści — jest marginalizowany, a debata publiczna staje się jednostronna.

Podsumowanie

SLAPP to agresywna strategia stosowana przez silniejsze podmioty, które wykorzystują prawo w celu wywierania presji na osoby lub organizacje wyrażające niewygodne dla nich opinie lub angażujące się w działalność społeczną. Jest to praktyka naganna, w wielu krajach pojawiają się próby jej ograniczenia, aby chronić wolność wypowiedzi i uczestnictwa w życiu publicznym. W Polsce, jak i na świecie, wzrasta świadomość na temat SLAPP, co może prowadzić do wprowadzenia nowych regulacji prawnych, które skuteczniej będą bronić obywateli przed takimi nadużyciami. A na razie …

JAK SIĘ MOŻNA BRONIĆ I KTO POMOŻE

Sieć Obywatelska Watchdog Polska od kilku lat tylko aktywnie działa na rzecz upowszechnienia wiedzy na temat problemu SLAPP-ów, będąc jednocześnie członkiem międzynarodowej koalicji anty-SLAPP. Od 2023 roku udzielamy pomocy prawnej osobom dotkniętym uciszającymi działaniami prawnymi – dziennikarzom, organizacjom społecznym, aktywistom i zwykłym mieszkańcom. Zorganizowaliśmy także pierwsze w Polsce szkolenia na temat SLAPP dla profesjonalnych pełnomocniczek i pełnomocników, którzy wzięli udział w szeregu warsztatów ze specjalistami i mieli okazję poznać historie osób bezpośrednio dotkniętych działaniami prawnymi ze strony lokalnych władz czy korporacji. Dzięki temu udało nam się podpisać umowy o współpracy z adwokatami i radcami prawnymi (do grudnia 2024 r. podpisaliśmy 9 takich umów), którzy wyrazili gotowość reprezentowania osób dotkniętych SLAPPami. Taka pomoc jest bardzo potrzebna, bo już w kilka miesięcy po uruchomieniu porad dotyczących SLAPP-ów zarejestrowaliśmy w naszej poradni 28 spraw, w których pojawił się ten wątek, a po wnikliwiej analizie naszych ekspertów prawnych 15 spraw zostało przez nas skierowanych do współpracujących z nami pełnomocniczek i pełnomocników, a w dwóch sprawach złożyliśmy opinię przyjaciela sądu.

Tutaj macie link do strony i prosimy o wsparcie finansowe czy to w formie darowizny, czy przekazania 1,5% podatku dla SIEĆ OBYWATELSKA WATCHDOG POLSKA m.in. na walkę ze Slapami

https://siecobywatelska.pl/nie-pozwol-uciszyc-krytyki-pomoz-walczyc-ze-slapp